مسیر بازگشت مهاجران نخبه را باید هموار کرد/ قسمت بعدی این مستند به زودی ساخته می شود

شبکه مستند پنجم تیر مجددا ً اقدام به پخش مستند میراث آلبرتا2 کرد. این مستند با کارگردانی مستند ساز جوان حسین شمقدری ساخته شده، ازدریچه ایی جدید به زندگی نخبگان مهاجری می پردازد که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور و عمدتا ً کشورهای اروپای غربی سفر می کنند. به بهانه همین پخش مجدد بر آن شدیم تا در گفت و گو با حسین شمقدری از دغدغه هایش بگوییم. ماحصل این گفت و گو را در ادامه می خوانید؟

 

*هدفتان از ساخت میراث آلبرتا 2 چه بود ؟

همانطور که می دانید میراث آلبرتا 2 در خصوص نخبگانی است که برای ادامه تحصیل از کشور خارج شده اند. در این مستند بدنبال آن هستیم تا بدانیم  وضعیت زندگی نخبگان مهاجر ما آن طرف مرزها چگونه است ضمن آنکه ما با یک سئوال اساسی سراغ این نخبگان رفتیم و آن اینکه  آیا پس از پایان تحصیلات به کشور بر می گردند یا قصد دارند بمانند. متاسفانه پاسخ اکثر افراد ماندن در خارج از کشور است . البته در خصوص دلایل ماندن این افراد زیاد صحبت نمی کنیم. در پایان فیلم با افرادی هم صحبت می شود که قصد بازگشت به کشور را دارند. اما این افراد هم برمی گردند به کشور تا عضو هیات علمی یک دانشگاه معتبر شوند، به عبارتی اینها دنبال این هستند که یک فرصت شغلی تضمین شده مانند عضو هیات علمی برایشان ایجاد شود تا برگردند. نتیجه اینکه با توجه به کاهش جذب عضو هیات علمی امکان برگشت همین تعداد هم محدود شده است. مستند بدنبال این است که بگوید  باید دنبال یک راهکار جدی تر و یک مسئله کاربردی تر باشیم  مانند حل مشکلات بخصوص در حوزه صنعت تا مسیر برگشت این بچه ها هم هموارتر بشود. هدف کلی این فیلم مطرح کردن این معضل است از جوانب مختلف. 

 

*برای ساخت این مستند چه نکاتی مدنظرتان بود؟

ما در این مستند دو نکته را به تصویر کشیدیم. اول اینکه وقتی نخبگان ما به کشورهای خارجی می روند شرایط زندگی خوبی برایشان مهیا می شود متناسب با کمک هزینه تحصیلی که دانشگاه میزبان به بچه ها می دهد. در فیلم می بینیم که دانشجوی دکترا در کشورهای اروپائی بطور میانگین بین 1400 تا 1600 یورور در ماه حقوق دریافت می کند این مبلغ کمک شایانی به آنها می کند. اما درکشور ما  کسانی که در مقطع دکترا تحصیل می کنند حقوقی دریافت نمی کنند. نکته دوم که در این فیلم بیان کردیم این است که درسته که شرایط تحصیلی و زندگی این بچه ها در این کشورها شرایط مناسبی است اما خوب که دقیق می شویم می بینیم که حس غربت همراه اکثر بچه هاست چرا که شما به آنجا تعلق ندارید و شهروند درجه 2 محسوب می شوید و همیشه به برگشتن به کشور فکر می کنند.

شما در این مستند یک دکتر سن بالا را می بینید که عمری را در کشور آلمان زندگی کرده، آنجا ازدواج کرده و صاحب فرزند شده و بچه هایش هم هم اکنون دکتر شده اند ولی هنوز با نوستالژی دوران کودکی اش در سرزمین مادری اش زندگی میکند و به عبارتی در یک دوگانگی فرهنگی گیر کرده است. این دوگانگی فرهنگی همواره همراه بچه هاست و هرچه سن بالاتر می رود این دوگانگی بیشتر می شود چرا که در سنین جوانی هیجان یک کشور تازه انسان را درگیر خودش می کند و هرچه که جلوتر می روید این هیجان از شما گرفته خواهد شد. 

 

*در این فیلم شرایط مهاجران خیلی خوب نشان داده می شود، ترس این را نداشتید که خود عاملی شود برای ترغیب بیشتر جوانان به مهاجرت؟

در بحث مهاجرت می توان مسائل حرفهای زیادی را مطرح کرد و نکات مهمی ست که می شود به آن پرداخت. این فیلم خاصه در خصوص نخبگان حرف می زند و به افراد مهاجر عادی نمی پردازد که شرایط بسیار سختی را گاها ً آنجا تحمل می کنند. دیگر از این مساعدتهای مالی که به نخبگان می کنند برای افراد عادی آنجا خبری نیست و برای گذران زندگی سختی های زیادی باید تحمل کنند.

به نظر من دغدغه عمده ما باید مهاجرت نخبگان ما باشد نه افراد عادی. هرچند این افراد هم می توانند فوائد زیادی به کشور برسانند با این حال این مهم را باید در نظرگرفت که اگر سرزمین مادری برای انسان مطلوب نباشد اینکه کشور دیگری مطلوب شما باشد قطعا ً کمتر خواهد بود. شما اگر بتوانی در کشور خودت بجائی برسی احتمال دارد که در جای دیگر هم بجائی برسید و این دقیقا ً شرایط بچه های نخبه است.اما از افراد عادی در این کشورها استقبال نخواهد شد.

 

*پس از ساخت 2 قسمت به فکر ساخت قسمت دیگری از این مجموعه هم هستید؟

بله، در حال تلاش هستیم تا در رابطه همین موضوع و با یک عنوان دیگر کار جدیدی را ارائه کنیم.

 

*تنها شبکه مستند از شما حمایت کرد؟

هر چند کار  به سفارش و حمایت شبکه مستند سیما ساخته شد اما در حین کار از جاهای دیگری هم به علت هزینه بر بودن حمایت از ما صورت گرفت.